ՎԱՆԻ ԿԱՐ
Վան քաղաքը երկար ժամանակ եղել է հայ արհեստագործության և մշակույթի կենտրոն։ Եղեռնից հետո վանեցիները իրենց արհեստի հմտությունները տարան Կիլիկիա, Պոլիս, Մերձավոր Արևելք և այլ երկրներ՝ այդ թվում Ղրիմ ու Բուլղարիա։ Այս տարածման արդյունքում Վանի ասեղնագործությունը ձևավորեց ինքնատիպ դպրոց, որի ամենահատուկ ուղղություններից է «Վանի կարը»։
Այս կարատեսակի առանձնահատկությունն այն է, որ նախշը նույն կերպ տեսանելի է կտորի երկու կողմերում։ Գործվում է թափանցիկ վուշե կտավի վրա՝ մետաքսաթելով, և պահանջում է մեծ ճշգրտություն․ պետք է հաշվվել կտորի թելերն ու միևնույն տեղով երկու անգամ անցնել՝ առանց սխալվելու։ Ներկայումս այս տեխնիկան քչերն են տիրապետում, ուստի այն համարվում է վտանգված։ Վանի կարով ստեղծվել են սրբիչներ, ծածկոցներ, անձեռոցիկներ և հատկապես «լաբիրինթոս» հացալաթերը, որոնք պահպանվում են թանգարաններում և ընտանեկան հավաքածուներում՝ որպես հայկական դեկորատիվ արվեստի բացառիկ նմուշներ։
